Ismail Hakki Izmirli, ortacag kelaminin artik eskidigini bunun yerine yeni bir kelam ilminin kurulmasi gerektigini söyler. Elinizdeki bu eser Ismail Hakki Izmirlinin Muhassalil-Kelam vel-Hikme adli eseridir. Bu eser yeni kelam ilmini anlatan, yeni kelam ilmine giris olan bir eserdir. Ismail Hakki Izmirlinin kurmaya calistigi yeni kelam ilmiyle ilgili en temel görüsleri ve tezleri bu eserinde bulunmaktadir. Ismail Hakki Izmirlinin yeni kelam ilminin programini anlattigi tek eseri budur.
Ismail Hakki Izmirli, bu eserinde kelam ilmini ve kelami yollari yüksek bir vukufla anlatmistir. Kelamin nasil ortaya ciktigini, tanimini, konusunu, caglarini vs. yeni bir yaklasimla ortaya koymustur. Kelamin ne oldugu ve ne olmasi gerektigini net ifadelerle göstermistir. Arkasindan Selefiye, Ehl-i Sünnet, Marika ve Sayi oldukca özet ve mükemmel sekilde anlatmistir. Özellikle Sanin gecirmis oldugu tarihsel süreci, Sa kollarinin nasil ortaya ciktigini, birbirlerinden nasil dallanip budaklandiklarini en mükemmel ve anlasilir haliyle Izmirlinin bu eserde anlattigini görürüz. Izmirli oldukca kücük bir hacme kelam biliminin gecmisini ve gelecegini büyük bir hacimle sigdirmistir.
Eser mezhepler tarihi degilse de Islami firkalarin kelami görüslerini anlattigi icin mezhepler tarihi icin de degerli bir kitaptir. Bu bakimdan bu eser hem kelam hem mezhepler tarihi hem de Islam düsüncesinin temel kaynaklarindan biridir.